Η στρατηγική της αντιπολίτευσης της Βενεζουέλας

του Steve Ellner

Η στρατηγική και η τακτική της αντιπολίτευσης της Βενεζουέλας είναι μια επανάληψη των γεγονότων που οδήγησαν στο πραξικόπημα κατά του Ούγκο Τσάβες στις 11 Απριλίου 2002, και είναι παρόμοια (αν και κατά κάποιο τρόπο αρκετά διαφορετική) με το σενάριο που έχει χρησιμοποιηθεί στην Ουκρανία και αλλού. Οι πασιφανείς στρεβλώσεις και σε ορισμένες περιπτώσεις τα ψέματα των μέσων μαζικής ενημέρωσης (το CNN στα ισπανικά παίζει πρωταγωνιστικό ρόλο) αποτελούν ουσιαστικό στοιχείο της στρατηγικής.
Υπάρχουν δύο κύριες ομάδες που έχει κινητοποιήσει η αντιπολίτευση και από όλες τις εμφανίσεις τους και οι δύο ενεργούν συντονισμένα, ακόμη και αν το στυλ τους,  ακόμη και το κοινωνικό τους υπόβαθρο, διαφέρει από το ένα το άλλο. Η μία ομάδα είναι μη βίαιη και η άλλη επιδίδεται σε επιθετικές ενέργειες, που σε ορισμένες περιπτώσεις θέτουν σε κίνδυνο ζωές.
Από τη μία πλευρά, φοιτητές και άλλα νεαρά άτομα πραγματοποιούν διαμαρτυρίες που τα μέσα μαζικής ενημέρωσης και η αντιπολίτευση απατηλά αποκαλούν «ειρηνικές». Οι κινητοποιήσεις εμπλέκουν σε δυσανάλογο βαθμό τους φοιτητές των ιδιωτικών πανεπιστημίων και λειτουργούν σχεδόν αποκλειστικά στις πλούσιες περιοχές των οποίων οι δήμαρχοι (και σε ορισμένες περιπτώσεις οι κυβερνήτες) ανήκουν στην αντιπολίτευση. Οι διαμαρτυρίες δεν είναι νόμιμες, αν και πολλοί από τους διαδηλωτές είναι πεπεισμένοι (ή έχουν πειστεί από τους ηγέτες τους), ότι ασκούν το συνταγματικό δικαίωμα της διαφωνίας. Ωστόσο , σχεδόν όλες αυτές οι διαμαρτυρίες πραγματοποιούνται σε κεντρικές λεωφόρους και εθνικές οδούς σε αστικές περιοχές, συνήθως αναγκάζοντας την κυκλοφορία να σταματήσει και στη συνέχεια να περάσει μέσα από μία μόνο λωρίδα. Παίρνει συχνά ώρες στα αυτοκίνητα για να περάσουν από αυτά τα σημεία. Στις περισσότερες περιπτώσεις, οι διαδηλωτές αποτελούνται από 15 έως 80 άτομα, και σε μερικές περιπτώσεις πάνω από εκατό.
Η δεύτερη ομάδα δημιουργεί οδοφράγματα χρησιμοποιώντας σακούλες σκουπιδιών, δέντρα  πέτρες και συρματοπλέγματα. Επιπλέον, ρίχνουν λάδια στους δρόμους τα οποία, σε ορισμένες περιπτώσεις. προκαλούν θανατηφόρα ατυχήματα. Για μια εξαιρετική περιγραφή των δράσεων αυτών στην πόλη Merida κοντά στα σύνορα με την Κολομβία, όπου η βία υπήρξε εντονότερη, δείτε το άρθρο του Miguel Tinker Salas, ο οποίος έμενε εκεί τον περασμένο μήνα.
Όλες οι προσπάθειες των δυνάμεων ασφαλείας για να πάρουν και στις δύο περιπτώσεις τον έλεγχο έχουν εμφανιστεί από τα ιδιωτικά μέσα ενημέρωσης ως σκληρές πράξεις καταστολής που πραγματοποιούνται από την αστυνομία, τους εθνοφρουρούς και τους μοτοσικλετιστές και τους άλλους οπαδούς του Τσάβες οι οποίοι οργανώνονται ως «συλλογικότητες». Ενώ τα μέσα μαζικής ενημέρωσης αναγνωρίζουν γενικά ότι ορισμένοι από τα διαδηλωτές έχουν εμπλακεί σε πράξεις βίας, η προσοχή τους επικεντρώνεται στους λεγόμενους «ειρηνιστές διαδηλωτές» με μικρή αναγνώριση του χάους που προκαλούν. Επιπλέον, οι αναφορές αυτές δεν καταφέρνουν να επισημάνουν ότι ένας μεγάλος αριθμός των θυμάτων, συμπεριλαμβανομένων και των νεκρών,  είναι υποστηρικτές του Τσάβες συμπεριλαμβανομένων των δυνάμεων ασφαλείας. Στις περισσότερες βίαιες αστικές διαμαρτυρίες σε όλο τον κόσμο, η αναλογία των διαδηλωτών με τις δυνάμεις ασφαλείας που τραυματίστηκαν και σκοτώθηκαν κυμαίνεται από 25 προς ένα έως 500 προς ένα. Εδώ ο λόγος μπορεί να είναι σε μονοψήφιο αριθμό (όπως συνέβη στην Ουκρανία). Οι ισχυρισμοί  στα social media ότι οι βίαιες ενέργειες προκαλούνται από «προβοκάτορες» (υπαινισσόμενα ότι οι προβοκάτορες είναι Τσαβιστές) μερικές φορές αντανακλάται στα μέσα ενημέρωσης.
Το σενάριο για το τέλος του παιχνιδιού περιλαμβάνει μια μεγάλη «ειρηνική» διαμαρτυρία προς το κέντρο του Καράκας με μια «πρωτοπορία» που θα προκαλεί βία και προβοκατόρικους πυροβολισμούς, με αποτέλεσμα οι θανάτους από όλες τις πλευρές (διαδηλωτών, άμαχων Τσαβιστών και των δυνάμεων ασφαλείας), αναγκάζοντας έτσι την κυβέρνηση να παραιτηθεί ή ξεκινώντας στρατιωτικό πραξικόπημα. Αυτό το σενάριο ήταν ακριβώς αυτό που συνέβη στις 11 Απριλίου 2002. Με την ευκαιρία αυτή, τα μέσα μαζικής ενημέρωσης και η αντιπολίτευση απατηλά ισχυρίστηκαν ότι το σχέδιο έκτακτης ανάγκης της κυβέρνησης που είναι γνωστό ως «Σχέδιο Άβιλα» περιλάμβανε εκτεταμένη βίαιη καταστολή. Η αντιπολίτευση και τα μέσα ενημέρωσης, επίσης, ψευδώς υποστήριξαν ότι οι ένοπλες ομάδες Τσαβιστών γνωστές ως Μπολιβαριανοί Κύκλοι ήταν έτοιμες να επιτεθούν βίαια στις ειρηνικές συγκεντρώσεις της αντιπολίτευσης και ότι αυτές οι ομάδες είχαν ακόμη και τανκς στη διάθεσή τους. Οι  περίπου 20 περίεργοι θάνατοι εκείνη την ημέρα (που περιλάμβαναν και οπαδούς του Τσάβες και της αντιπολίτευσης) ήταν η αφορμή για να πραγματοποιηθεί στρατιωτικό πραξικόπημα, το οποίο η κυβέρνηση του George W. Bush (η οποία, όπως δείχνουν τα έγγραφα ήξερε πολύ καλά ποιος ήταν πίσω από τις δολοφονίες) το χρησιμοποίησε για να δικαιολογήσει την υποστήριξή της στην de facto κυβέρνηση με επικεφαλής τον Πέδρο Καρμόνα.
Η κυβέρνηση των Τσαβιστών έχει μάθει από την εμπειρία της 11^ης Απριλίου. Ο Πρόεδρος Nicolás Maduro και ο δήμαρχος του δήμου Libertador του Καράκας, όπου είναι συγκεντρωμένοι οι δημοφιλείς τομείς, αρνήθηκαν πεισματικά να επιτρέψουν στους διαδηλωτές να πάνε από το πλούσιο ανατολικό τμήμα του Καράκας προς το κέντρο της περιοχής. Ξανά και ξανά οι διαδηλωτές οργανώνουν πορείες σχεδιασμένες να φτάσουν στο κέντρο της πόλης, ακόμη και αν δεν έχουν δοθεί άδειες. Το CNN και γενικά τα μέσα ενημέρωσης επιμένουν να μιλούν για αποτυχία της κυβέρνησης να εκδώσει άδεια για πορεία ως παράδειγμα του περιορισμού των δημοκρατικών ελευθεριών, χωρίς να αναφέρουν ότι η κυβέρνηση έχει καλό λόγο για να αποτρέψει στις πορείες να περάσουν από το κέντρο της περιοχής.
Το πλαστό ζήτημα της κυβερνητικής καταστολής που έθεσε η αντιπολίτευση και τα ιδιωτικά μέσα ενημέρωσης είναι ένα σημαντικό μέρος του σεναρίου. Χωρίς αυτό το θέμα δεν υπάρχει πραγματικά καμία δικαιολογία για το μοναδικό αίτημα της αντιπολίτευσης για την αλλαγή του καθεστώτος που μετουσιώνεται στο σύνθημα «salida» (έξοδος). Σίγουρα υπάρχουν πιεστικά προβλήματα στη Βενεζουέλα συμπεριλαμβανομένων των ελλείψεων βασικών (και κάποιων μη βασικών) προϊόντων, του πληθωρισμού και της παραβατικότητας. Αλλά αυτά τα προβλήματα δεν δικαιολογούν την ανατροπή της κυβέρνησης. Αν αυτά ήταν τα θέματα, οι άνθρωποι σε γενικές γραμμές θα έλεγαν «περίμενε μέχρι τις επόμενες εκλογές και πέταξε με την ψήφο σου τους Τσαβιστές από την εξουσία».  Προφανώς, η στρατηγική της αντιπολίτευσης είναι είτε να δημιουργήσει τις συνθήκες που μπορούν να επιφέρουν ένα πραξικόπημα (το οποίο είναι εξαιρετικά απίθανο δεδομένης της πίστης που επέδειξε ο στρατός) ή (το πιθανότερο) να επιφέρει μια διαδικασία φθοράς στην οποία στον επόμενο εκλογικό κύκλο ο μέσος ψηφοφόρος θα υποστηρίξει τους υποψήφιους της αντιπολίτευσης οι οποίοι αποστασιοποιούνται από τη βία που δήθεν προέρχεται και από τις δύο πλευρές.
Πηγή: venezuelanalysis.com
Μετάφραση – Επιμέλεια: Παναγιώτης Ζαβουδάκης
Εργατικός Αγώνας

Posted in: πολιτική